Wałbrzych leży w województwie dolnośląskim, w południowo-zachodniej części Polski. Miasto zajmuje powierzchnię prawie 85 km2 i wznosi się na wysokości 350 metrów nad poziomem morza. Wałbrzych jest domem dla wielu renomowanych uczelni, a także miastem rodzinnym osobistości ze świata polityki i sportu. Gospodarka Wałbrzycha opiera się na przemyśle, turystyce i instytucjach edukacyjnych.
Turyści bardzo chętnie zaglądają w progi tej miejscowości, ponieważ w Wałbrzychu można znaleźć jedne z najciekawszych zabytków w Polsce. Za chwilę przyjrzymy się, co oferuje ta piękna mieścina i na co warto poświęcić swój czas podczas dłuższego lub krótszego pobytu.
Historia Wałbrzycha
Według historyków, miasto Wałbrzych zostało zasiedlone po raz pierwszy przez średniowiecznych Słowian, którzy utrzymywali się z łowiectwa, pszczelarstwa i rolnictwa. W 1536 roku rozpoczęło się tutaj wydobycie węgla, a w XIX wieku obszar ten został przekształcony w ośrodek przemysłowy.
Pod koniec II wojny światowej region stał się częścią Państwa Polskiego, a w mieście powstało nowe osiedle.
Najstarsze zabytki w Wałbrzychu
Jeżeli interesują Was wspaniałe zabytki Wałbrzycha i miejsca, gdzie można przyjemnie spędzić czas we dwoje lub z rodziną, to za chwilę przedstawimy Wam najlepsze atrakcje Wałbrzycha i okolic.
Zamek Książ w Wałbrzychu
Ten bajkowy zamek gotycki w Górach Sowich, w południowo-zachodniej Polsce, jest przesiąknięty teoriami spiskowymi dotyczącymi skarbów nazistowskich.
Zamek Książ w Wałbrzychu to imponująca twierdza wznosząca się na nasypie klifowym, otoczona bujnymi lasami i nieskazitelnymi ogrodami. Imponujący kompleks, którego historia sięga XII wieku, miał wielu ważnych właścicieli i emanuje zachwycającą architekturą, co już jest wystarczającym powodem, aby odwiedzić to miejsce. Ponadto, wielu turystów przyciąga również to, co leży pod zamkiem.
Podczas II wojny światowej budowla ta została skonfiskowana przez nazistów, a dziesiątki tysięcy nazistowskich więźniów, głównie Żydów z Węgier i Polski, zostało zmuszonych do budowy ogromnego podziemnego kompleksu. Jest to kompleks składający się z 12-metrowych stropów umieszczonych pod gotyckimi i barokowymi wałami.
Większość tej sieci podziemnych korytarzy nie została ukończona. Z racji tego tunele przetrwały w takiej postaci do dzisiaj, ciągnąc się pod zamkiem i w jego okolicy. I wszystkie są częścią tajemniczego Projektu Riese. Był to jeden z największych nazistowskich projektów budowlanych w czasie wojny. Projekt Riese wciąż wprawia w zakłopotanie historyków i naukowców. A wszystko ze względu na swój ściśle tajny status i nieliczne dokumenty, które szczegółowo opisują jego cel.
Jedno jest pewne: po zakończeniu Projektu Riese zamek miał się stać osobistą kwaterą główną Adolfa Hitlera. Tak się jednak nigdy nie stało. Projekt nigdy nie został ukończony, a zamek został ostatecznie przejęty przez Armię Czerwoną, która ukradła, zniszczyła i ukryła wiele informacji związanych z projektem.
Obecnie o zamku krążą jedynie plotki, które opowiadają o tajnej broni atomowej lub ukrytych pociągach nazistowskich, wyładowanych cenną sztuką i skarbami. Miejscowi twierdzą, że wiele z tych skarbów jest ukrytych na terenie całego podziemnego kompleksu.
Nic więc dziwnego, że turyści zjeżdżają tutaj tłumnie, ponieważ jest to jedno z najciekawszych miejsc w Wałbrzychu. Każdego roku poszukiwacze skarbów z całego świata eksplorują wzgórza wokół zamku, spacerując z wykrywaczami metalu i różdżkami radiestezyjnymi. Mają nadzieję, że odkryją spichlerz z nazistowskim złotem albo wejdą w posiadanie cennych wskazówek na temat sekretów związanych z podziemnym kompleksem zamkowym.
Jeżeli lubujemy się w poszukiwaniu przygód, powinniśmy skorzystać z okazji i sprawdzić jedną z najlepszych atrakcji Wałbrzycha.
Mauzoleum w Wałbrzychu (Totenburg Mausoleum)
Ten tajemniczy i niegdyś wielki pomnik w dalszym ciągu ucieleśnia niezwykłą wizję architektoniczną. Jest to prawdopodobnie ostatni obiekt tego typu w całej Europie. A to dlatego, że dwa podobne nazistowskie miejsca kultu w Polsce zostały zniszczone w 1945 roku.
Tajemnicze Mauzoleum Totenburg zostało zbudowane w 1938 roku. Zaprojektował je Robert Tischler, który miał na celu stworzenie pomnika „Dumy, chwały i władzy”. Mauzoleum upamiętnia 23 śląskich pionierów ruchu narodowosocjalistycznego i tysiące Ślązaków, którzy zginęli na I wojnie światowej.
Konstrukcja mauzoleum ma kształt kwadratowej fortalicji i przypomina starożytne budowle Mezopotamii. Z tego względu Mauzoleum w Wałbrzychu jest doskonałym miejscem dla miłośników historii.
Jak sugeruje nazwa „mauzoleum”, musiało to być miejsce pochówku, rzeczywiste lub symboliczne. Jednak niewiele jest informacji o jego rzeczywistym lub planowanym przeznaczeniu. W budynku znajduje się również podziemny korytarz, który prowadzi do komory grobowej.
Na samym środku dziedzińca stała niegdyś duża metalowa pochodnia zaprojektowana przez Ernsta Geigera i wyprodukowana w niemieckiej Württembergische Metallwarenfabrik. Obecnie pod nazwą WMF warsztat ten w dalszym ciągu oferuje swoje usługi.
Otaczające dziedziniec arkady pokryte są marmurowo-złotą mozaiką. Aczkolwiek, wszystkie oryginalne symbole nazistów zostały z czasem zniszczone lub skradzione. Z kolei to, jak zachwycająca była architektura sepulkralna, wiemy tylko dzięki przedwojennym zdjęciom.
Odwiedzając Wałbrzych, definitywnie warto odwiedzić Totenburg Mausoleum.
Najlepsze widoki w Wałbrzychu i okolicach
Wałbrzych to nie tylko wiekowe zabytki, ale także zapierające dech w piersiach widoki, które wyglądają bardzo pocztówkowo. Jest tutaj wiele naturalnych krajobrazów, dzięki którym możemy doświadczyć jednych z najlepszych widoków w Wałbrzychu. Sprawdźmy więc, na które z nich warto poświęcić najwięcej czasu.
Góra Chełmiec w Górach Wałbrzyskich
Położona około 13 kilometrów od Wałbrzycha góra Chełmiec jest jedną z najbardziej znanych gór w regionie. Otacza ją bujna zieleń i tereny leśne, a z jej szczytu rozciągają się fantastyczne widoki na okoliczne doliny.
Jeśli planujemy urlop rodzinny w Wałbrzychu lub okolicach, góra Chełmiec będzie idealnym miejscem na spacery w Wałbrzychu.
Błędne Skały w Kudowie Zdroju
Wakacje w Wałbrzychu to także znakomity czas na odwiedzenie naturalnie ukształtowanego miasta skalnego w Polsce.
Jeśli przyjrzymy się bliżej, Błędne Skały wyglądają tak, jakby zostały tam umieszczone celowo. A to dlatego, że doskonale wyrzeźbione ścieżki prowadzą turystów na piesze wędrówki. Jest to idealne miejsce do tego, aby dać pofolgować swojej wyobraźni i zaszaleć wśród naturalnych formacji skalnych, położonych w pobliżu Gór Stołowych.
Mieszczące się na pograniczu Polski i Czech Błędne Skały od lat są ważnym przejściem w Europie Środkowej. W XVII wieku głębokie jaskinie i wysokie na ponad 10 metrów głazy pozwalały przemytnikom przedostawać się z Królestwa Czeskiego na ziemie dzisiejszej Polski. Dowody tego nielegalnego przejścia wciąż można zobaczyć na gładkich skałach z piaskowca, upamiętniających zatrzymania przemytników.
W miarę jak coraz mniej przestępców przejeżdżało przez te okolice, Błędne Skały zaczęły przekształcać się w atrakcje turystyczne i miejsca do rekreacji. Aż w końcu każda skała stała się indywidualną jednostką, a odwiedzający z chęcią przybywali w te strony, aby podziwiać te majestatyczne posągi Matki Natury.
Obecnie wiele z tych pojedynczych, rzeźbionych przez erozję formacji znanych jest pod takimi nazwami jak „Labirynt”, „Tunel” i „Kurza Stopa”. Jeżeli więc szukamy znakomitego miejsca na relaks na łonie natury w okolicach Wałbrzycha, powinniśmy odwiedzić Błędne Skały.
Najpiękniejsze atrakcje okolic Wałbrzycha
Decydując się na zwiedzanie Wałbrzycha, nie możemy pomijać jego bogatej okolicy i pobliskich miejscowości. Tak się składa, że skupiają w sobie równie interesujące atrakcje i fakty historyczne, co sam Wałbrzych. Znajdują się niedaleko i z możemy być pewni, że z nawiązką wynagrodzą nam tę podróż. Oto najlepsze atrakcje wałbrzyskich okolic.
Muchołapka w Muzeum Techniki Militarnej MOLKE w Ludwikowicach Kłodzkich
Składając wizytę w Wałbrzychu, warto też odwiedzić pobliską wioskę Ludwikowice Kłodzkie, która leży niecałe 30 km od miasta. W pobliżu wioski wznosi się tajemnicza budowla pozostawiona na zboczu góry. Czasami nazywana jest „Stonehenge Hitlera”.
Jest to masywny dziesięciokąt betonowy, oparty na betonowych filarach, których wysokość sięga kilku metrów. Obiekt został porzucony przez nazistów. Jednak nikt nie wie, jaka była jego funkcja.
Budowla nie ma też oficjalnej nazwy. Aczkolwiek, powszechnie znana jest jako Muchołapka – przydomek, który został jej nadany przez polskiego dziennikarza. Muchołapka to tradycyjna pułapka zachodnioeuropejska. Jest to rodzaj szklanej karafki, która przez dziurę w swojej podstawie wabi owady na wodnistą śmierć. Ta nazwa doskonale podsumowuje intrygę, jaka spowija tę niewyjaśnioną strukturę.
Z reguły zakłada się, że najprawdopodobniej była to podstawa niedokończonej chłodni wodnej, jednego z wielu projektów porzuconych w całej Europie przez nazistów. Jednak niektórzy twierdzą, że była to platforma startowa dla latających spodków montowanych przez nazistów. A to już sprawia, że Muchołapka staje się znacznie bardziej interesująca.
Chodzą również plotki, że być może konstrukcja ta miała przesyłać niczego niepodejrzewające ofiary prosto do latającego spodka – tak, jak wpadająca w muchołapkę mucha. Dziesięciokąt znajduje się na szczycie Projektu Riese, tajnej serii tuneli wykopanych przez więźniów obozów koncentracyjnych pod wioską.
Jak już przed chwilą wspomnieliśmy, Muchołapka ma też inną, bardziej zastraszającą nazwę, czyli Stonehenge Hitlera. Wszystko ze względu na jej blokowe filary. Od razu nasuwa się tutaj skojarzenie z prehistorycznym zabytkiem, co osnuwa tę zagadkową ruinę kolejną warstwą tajemnicy.
Ażeby zwiedzić Muchołapkę, powinniśmy skierować się na północny kraniec ulicy Fabrycznej. Muchołapka to definitywnie miejsce, jakie należy odwiedzić, jeśli wybieramy się do Wałbrzycha.
Kościół Pokoju w Świdnicy
Jeżeli spędzamy urlop w Wałbrzychu i interesują nas zabytki, możemy wybrać się do pobliskiej miejscowości o nazwie Świdnica. Znajdziemy tutaj wielowiekowy cud drewniany, który został zbudowany w niecały rok. Jest to jeden z największych kościołów o konstrukcji drewnianej w Europie, który musimy koniecznie odwiedzić, zatrzymując się w Wałbrzychu.
Kościół Pokoju w Świdnicy jest największą z trzech zachwycających budowli tego typu, które zostały pieczołowicie zbudowane na Śląsku w latach 50. XVII wieku.
W akcie niechętnej tolerancji religijnej cesarz katolicki niechętnie zezwolił protestanckim luteranom na budowę tego kościoła w swoim księstwie świdnickim. Zastrzegł jednak, że świątynia nie może mieć wieży ani dzwonów i musi być wykonana tylko z drewna, piasku, błota i słomy. Co więcej, żeby jeszcze bardziej zaniżyć atrakcyjność kościoła, wydał dekret, że cały obiekt musi zostać ukończony w ciągu zaledwie jednego roku.
Działając zgodnie z warunkami traktatu, który zaakceptowało jego imperium (znanego jako „pokój westfalski”), pobożny katolicki cesarz nakazał również luteranom umieszczenie tego drewnianego kościoła poza murami miasta, czyli z dala od istniejących kościołów katolickich.
Niezrażeni tymi surowymi restrykcjami świdniccy luteranie zatrudnili wrocławskiego inżyniera Albrechta von Säbischa oraz stolarza Andreasa Kaempera. A oni wspólnie bardzo szybko stworzyli niezaprzeczalnie piękny Kościół Pokoju w Świdnicy. Budowę rozpoczęto w sierpniu 1656 roku, a w czerwcu następnego roku kościół był już dostępny do użytku publicznego. Jest to jeden z najpiękniejszych zabytków okolic Wałbrzycha.
Pięknie udekorowany, przypominający katedrę kościół ma powierzchnię 1300 metrów kwadratowych i wznosi się na wysokość ponad 15 metrów. Wnętrze tego wspaniałego zabytku może pomieścić do 7500 wiernych na trzech otaczających główną nawę, oszałamiająco zdobionych poziomach.
Nadszarpnięty biegiem czasu ten niesamowity Kościół Pokoju w Świdnicy otrzymał swoją unikalną nazwę od międzynarodowego traktatu pokojowego, który ostatecznie utorował drogę do jego powstania.
Ze wszystkich trzech kościołów pokoju zachowały się w sumie tylko dwa, ponieważ Kościół Pokoju w Głogowie został zniszczony przez pożar w 1758 roku. A jak wiadomo, ogień to zazwyczaj śmiertelne zagrożenie dla budownictwa drewnianego. Drugi taki kościół można znaleźć w Jaworze. Aczkolwiek jest nieco mniejszy niż Kościół Pokoju w Świdnicy.
W 2001 roku obydwie te budowle zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Dlatego, jeśli cenimy sobie piękne zabytki okolic Wałbrzycha, Kościół Pokoju w Świdnicy powinien znaleźć się na naszej liście rzeczy do zwiedzenia.
Pomimo że został zbudowany poza granicami starego, średniowiecznego miasta, Kościół Pokoju znajduje się tylko kilka minut marszu od Rynku w Świdnicy. Dlatego jest to również dobre miejsce na spacery w okolicach Wałbrzycha. Będąc aktywnym miejscem kultu, kościół nie pobiera opłaty za wstęp. Zamiast tego, przyjmuje darowizny na utrzymanie swojego zabytkowego obiektu.
Najlepszy czas na wizytę w Wałbrzychu
Najlepszy czas na wizytę w Wałbrzychu to okres od maja do września. Jest to najcieplejszy okres w roku. Ponadto, przyjeżdżając w okresie letnim, możemy też podziwiać piękne krajobrazy – z zielonymi lasami i kolorowymi łąkami. Oczywiście sezon zimowy również ma wiele do zaoferowania. Wałbrzych pod pierzyną z białego puchu wygląda wręcz magicznie.
Czy warto odwiedzić Wałbrzych?
Jeżeli cenimy sobie pięknie zachowane zabytki, tajemnicze obiekty o nieznanej historii i błogi wypoczynek na łonie natury, to piękne miasto i jego okolice będą dla nas świetnym wyborem. Wałbrzych jest świetnym miejscem na spacery z całą rodziną, zgłębianie faktów historycznych całego regionu, a także interesujące wycieczki krajoznawcze. I kto wie, jeśli Wam się poszczęści, być może odkryjecie też zapomniany skarb nazistowskiego reżimu. Można więc śmiało stwierdzić, że Wałbrzych to jedno z najlepszych miejsc na pobyt w całej Polsce.