Irena Shaft i wieża ciśnień w Sobięcinie – odzyskiwanie cennego dziedzictwa przemysłowego Wałbrzycha

Znajdujący się na terenie dzielnicy Sobięcin, Szyb Irena, to wałbrzyska konstrukcja, która zainaugurowała swoje istnienie w 1853 roku. Przez kolejne dekady pełniła ona różnorodne funkcje. Na początku była wykorzystywana jako szyb eksploatacyjno-wodny, jednak od roku 1933 zaczęła pełnić rolę wentylacyjną. W 1907 roku w bliskiej odległości od szybu powstała wieża ciśnień, odpowiedzialna za dostarczanie wody dla wodociągów Sobięcina. Od lat 60-tych XIX wieku to kopalnia zaopatrywała mieszkańców tej części miasta w wodę pitną, ponieważ jej wieloletnia działalność znacznie obniżyła poziom wód gruntowych, co skutkowało wyschnięciem tradycyjnych studni.

Wieża ciśnień usytuowana przy Szybie Irena jest jednym z najbardziej charakterystycznych symboli przemysłowej historii Wałbrzycha. Jest to unikalna budowla techniczna z przełomu XIX i XX wieku, powstała z użyciem cegły i betonu. Wyjątkową solidność budynku zapewniają grube, masywne mury, które wzmacniają całą konstrukcję i chronią zbiornik wodny przed wahaniem temperatur.

Dziś Szyb Irena wraz z wieżą ciśnień podlegają restauracji. Cały projekt jest finansowany przez spółkę Libertador, która uzyskała dofinansowanie z Unii Europejskiej na realizację inicjatywy zatytułowanej: „Muzeum browarnictwa i górnictwa wraz z innowacyjną linią do produkcji piwa i napoju brzeczkowego oraz restauracją, winiarnią i ścieżką edukacyjną”. Całość projektu wpisuje się w Priorytet nr 9 „Fundusze Europejskie na rzecz transformacji obszarów górniczych na Dolnym Śląsku Działania nr 9.4 „Transformacja gospodarcza” Programu Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021–2027.

Inicjatorem projektu jest Jarosław Paska, lokalny entuzjasta, który jest znany z nietuzinkowych działań mających na celu zachowanie pamięci o historii regionu oraz dziedzictwie górniczym. W toku przeprowadzanych prac konserwatorskich i precyzyjnych pomiarów wieży ciśnień okazało się, że jej konstrukcja jest przechylona o 5% względem pionu, co może w niedalekiej przyszłości zaowocować przyznaniem jej tytułu „Krzywej Wieży Sobięcina”.

Po zakończeniu wszystkich prac przewidzianych w projekcie, kompleks Szybu Irena zostanie otwarty dla mieszkańców i turystów z kraju i zagranicy. Tym samym będzie to kolejne miejsce na mapie Wałbrzycha, które łączy tradycję z nowoczesnością i przyciąga miłośników historii, dziedzictwa industrialnego oraz smakoszy rzemieślniczego piwa.